Қарори Ҳукумати ҶТ аз 3.08.2013, №345

Боби 2. Бахисобгирии мухосибавӣ аз рўи маблағхои суғуртаи давлатии иҷтимоӣ

42. Барои инъикоси амалиёт оид ба маблағхои суғуртаи давлатии иҷтимоӣ дар нақшаи хисобхои бо фармоиши Вазири молияи Ҷумхурии Тоҷикистон тасдиқшуда, барои суғуртакунандагон бо шаклхои гуногуни моликият хисобхои дахлдор пешбинӣ шудаанд.
43. Суғуртакунандагон, новобаста аз шакли моликият, ўхдадоранд бахисобгирии тахлилиро оид ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ пеш баранд.
44. Ба хисобхо аз рўи бахисобгирӣ ва хисобӣ намудани андози иҷтимоӣ, бояд зерхисобхои зерин дар асоси замимаи №1 кушода шаванд:
"Ҳисоббарӣ аз рўи суғуртаи давлатии иҷтимоӣ";
"Ҳисоббарӣ аз рўи суғуртаи хатмии нафақавӣ";
"Ҳисоббарӣ аз рўи суғурта вобаста ба бекорӣ".
45. Дар зерхисоби "Ҳисоббарӣ аз рўи суғуртаи хатмии нафакавӣ" маблағхои хисобигардида ва пардохти сахмхои нафақавӣ ба хисоб гирифта мешавад. Барои бахисобгирии сахмхои суғуртавии суғуртаи хатмии нафақавӣ иловатан зерхисобхои махсус кушода мешавад, ки дар он инъикоси махсуси сахмхои суғуртавӣ барои ташаккули қисмхои суғуртавӣ ва андўхти суғуртавии нафақавӣ, хамчунин нафақахои касбӣ, нишон дода мешавад. Ҳамзамон бояд инхо ба хисоб гирифта шаванд:
- маблағи хисобишуда ва пардохти сахмхои нафақавии ба қисми суғуртавии нафақаи суғуртавӣ равонагардида;
- маблағи хисобшуда ва пардохти сахмхои суғуртавии ба қисми андухтии нафақахои суғуртавӣ равонагардида;
- маблағи хисобшуда ва пардохти сахмхои суғуртавии ба нафақахои касбӣ равонагардида.
46. Ҳангоми инъикос кардани амалиётхо аз рўи хисобӣ намудани маблағи андози иҷтимоӣ ва сахмхои суғуртавӣ дар бахисобгирии мухосибӣ бояд ба хисоб гирифта шаванд, ки:
- андози иҷтимоӣ ва сахмхои суғуртавӣ дар як вақт бо хисобӣ кардани музди мехнати (ва дигар пардохтхои) шахси суғурташуда хисобӣ карда мешавад;
- маблағи хисобишудаи андози иҷтимоӣ ва сахмхои суғуртавӣ ба хамон хисобхои мухосибӣ дохил мешавад, кӣ музди мехнат (дигар пардохтхо) ба шахси суғурташуда ба хамон хисобхо хисобӣ шудааст.
47. Маблағи андози пардохтшаванда, ки ба таркиби андози иҷтимоӣ дохил мешавад, ба андозаи маблағи хароҷоти мустақилона намудаи суғуртакунанда бо мақсадхои суғуртаи давлатии иҷтимоӣ, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумхурии Тоҷикистон мутаносибан кам карда мешавад.
48. Зимни инъикоси амалиётхои бахисобгирии мухосибавӣ дар хисобӣ намудани (пардохти) андози иҷтимоӣ, дар қисми андоз, ки гузаронидани сахмхои суғуртаи иҷтимоӣ ва пардохт ба муассисаи суғуртаро дар бар мегиранд, амалиётхоеро инъикос намудан зарур аст, ки бо пардохтхои ба ҷо овардашуда аз хисоби маблағхои давлатии суғуртаи иҷтимоӣ ба шахсони суғурташуда алоқамандӣ доранд.
49. Бахисобгирии хароҷотхо аз усулхои зерини бахисобгирии даромад ва хароҷот, ки суғуртакунанда истифода менамояд, вобастагӣ доранд:
- усули хазинавӣ - дар дохили хароҷот, маблағхои сахмхои суғуртавии пардохтшуда бояд танхо баъд аз гузаронидани онхо ба буҷети суғуртаи давлатии иҷтимоӣ ворид гарданд;
- усули хисобкунӣ - хароҷот барои пардохти сахмхои суғуртавӣ ба мохе дахл дорад, ки дар он музди мехнати (дигар пардохти) шахси суғурташуда хисоб карда шудааст.
50. Дар ин маврид, дохил намудани сахмхои суғуртавӣ ба объекти андозбандӣ, аз он вобастагӣ дорад, ки музди мехнат (дигар пардохтхо) ба хароҷоти бевосита ва ё бавоситае дахл дорад, ки аз он сахмхо пардохта шудаанд.
51. Сахмхои суғурта, ки ба хароҷоти бевосита тааллуқ доранд, хангоми хисоби андоз аз даромад, бо фурўши махсулот (молхо) бо арзише, ки онхо ба хисоб гирифта шудаанд, бояд ба хисоб гирифта шаванд.
52. Ҳисобхои асосии инъикоскунандаи амалиётхо доир ба андози иҷтимоии хисобишуда барои суғуртакунанда дар замимахои №2 ва №3 оварда шудааст.
53. Баъди аксепти музди мехнат (дигар пардохтхо) хисобии сахмхои суғуртавиро ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ фавран дар хисоббаробаркунихое, ки дар замимахои №2 ва №3 нишон додашудааст, инъикос намудан зарур аст.
54. Сахмхои суғуртавӣ ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ бояд якҷоя дар муросилот хамон хисобе, ки дар он музди мехнат (дигар пардохтхо) инъикос гардидааст, аз маблағе, ки сахмхо пардохт шудаанд, хисоб карда шавад.
55. Дар қисми инъикоси амалиётхо аз рўи бахисобгирии муомилоти сахмхои суғуртавӣ ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ хисоби "Суратхисоб" истифода бурда мешавад.
56. Маблағи гузаронидашудаи сахмхои суғуртавӣ ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ бояд дар дебети хамон хисобхое нишон дода шавад, ки маблағи хисобидашудаи музди мехнат ё дигар даромадхои коргарон инъикос гардидаанд.
57. Аз рўи кредити зерхисобхои "Ҳисобихо аз рўи андози иҷтимоӣ" маблағхои хисобишудаи сахмхои суғурта ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ ва маблағхои воридшуда барои бартараф намудани қарздорӣ ва дигар хароҷоти мансуб ба хисоби дебетӣ навишта мешаванд.
58. Аз рўи зерхисобхои дебетии "Ҳисобихо аз рўи суғуртаи давлатии иҷтимоӣ" маблағи хисобишудаи кўмакпулихои коргарон вобаста ба корношоямии муваққатӣ, кўмакпулӣ барои нигохубини кўдак то синни якунимсолагӣ, хизматрасонии санаторию курортии коргарон ва аъзои оилаи онхо ва дигар пардохтхо аз хисоби маблағхои суғуртаи иҷтимоии давлатӣ нишон дода мешаванд.
59. Ҳисобкунии сахмхои суғуртавӣ ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ аз рўи бандхои 30 ё 32 Қоидаи мазкур, тарофаи муқарраргардида бо маблағи ба манфиати коргарон дар заминаи асосхои воқеӣ гузаронидашуда, новобасга аз асоси сарчашмаи маблағгузорӣ амалӣ мегардад. Ҳисобкунии сахмхои суғуртавӣ ба хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ дар як мох як бор дар асоси хисобварақахои пардохти ё маҷмўи варақахои хисобии музди мехнат гузаронида мешавад.
60. Ҳисоббаробаркунихои мухосибӣ дар рўзи охири мох аз рўи ҷамъбасти хамаи пардохтхои хисобишудаи хамин давра гузаронида мешавад.
61. Инчунин дар хисоббаробаркунихо амалиётхои зерин инъикос мегарданд:
- вақте, ки суғуртакунанда барои суғуртаи давлатии иҷтимоӣ хароҷот мекунад, ин маблағро аз хаҷми сахмхои суғуртавие, ки бояд ба муассисаи суғурта гузаронида шавад, кам мекунад.
- пардохти хама сахмхои суғуртавӣ бо хар як намуди суғуртаи иҷтимоӣ.
62. Бо мақсади инъикоси дурусти хамаи маълумотхо дар хисобхои бахисобгирии мухосибавӣ ва қонунияти дохил намудани онхо дар хисоботхои молиявӣ, инчунин ошкор намудани номувофиқатихо зимни хисоббаробаркунихо бо муассисаи суғурта, суғуртакунанда вазифадор аст, ки хамасола қарзи дебиториро вобаста ба хисоби андози иҷтимоӣ санҷад.
63. Қарзи дебиторӣ ба хамаи суғуртакунандагон хос буда, дар холати напардохтан ва кам пардохтани маблағи андози иҷтимоӣ ба амал меояд.
64. Суғуртакунанда қарзи дебиториро бо тариқи инвентаризатсияи аз рўи хисобхои 17 "Ҳисобихо ба дебитор ва кредиторхои хархела", 18 "Ҳисобхои пардохти мехнат" тахлил менамояд.
65. Инвентаризатсияи хамаи хисобхои ба андози иҷтимоӣ вобастабуда, ба таври хатмӣ пеш аз тахияи хисоботи молиявии семоха гузаронида мешавад.
66. Барои он ки маълумотхо аз руӣ хисобхои зикргардида пурра сахех бошанд ва истисно намудани имконияти рох додан ба хатогихо дар хисобхо, ки қарздории дебиториро ба миён меоранд, суғуртакунанда бояд соле як маротиба бо сохторхои зертобеи муассисаи суғурта ба санади тафтишӣ дар шакли муқарраршуда имзо гузорад.
67. Натиҷаи инвентаризатсияро суғуртакунанда бояд дар санад бо намунаи муқарраршуда нишон дихад. Ин хуҷҷат дар ду нусха тартиб дода мешавад, хар яки онро аъзои комиссияи инвентаризатсия бо имзои худ тасдиқ мекунад. Нусхаи якум ба мухосибот дода шуда, нусхаи дуюм дар комиссия мемонад.